Rozwój mowy to proces połączony z całym rozwojem dziecka. To z pewnością nie jest osobna działka. W pierwszych latach życia malucha mówimy wręcz o rozwoju psychomotorycznym – to znaczy, że funkcje psychiczne rozwijają się i warunkują jednocześnie z pozostałymi. To nie przypadek, że dziecko zaczyna gaworzyć w momencie kiedy siada – jego tułów pionizuje się wraz ze wszystkimi narządami. Dzięki temu zmienia się jego wzorzec oddychania – obniża się krtań, a oddech piersiowy zostaje skoordynowany z oddechem brzusznym. Jedna umiejętność wpływa na drugą i wzajemnie się warunkują. Skoro wszystko się warunkuje, a mowa jest jedną z wypadkowych działań, nie możemy uważać jej za coś, co rozwija się samodzielnie i samoistnie. Nawet jeśli dziecko jeszcze nie mówi ( rozwojowo lub z powodu różnych opóźnień ), przecież je, oddycha, pije, porusza się, komunikuje się na wiele sposobów.

O przyczynach zaburzeń artykulacji można pisać długo, ale te najbardziej
uniwersalne to:

• Czynniki środowiskowe – dziecko uczy się języka w otoczeniu w jakim się znajduje.
• Słuch – prawidłowo działający ma wpływ na jakość odbioru dźwięków mowy, których uczy się dziecko.
• Prawidłowy rozwój i dojrzewanie ośrodkowego układu nerwowego – jego zaburzenia będą mieć wpływ na sposób wymowy.
• Budowa narządów artykulacyjnych – przede wszystkim budowa warg, policzków, podniebienia twardego i miękkiego, języka i wędzidełka – zaburzenia w budowie jakiejkolwiek ze struktur aparatu artykulacyjnego, będą miały wpływ na jakość wymowy.
• Zaburzenia napięcia mięśniowego w obrębie aparatu artykulacyjnego i całego ciała – każda nieprawidłowość objawiająca się zwiększonym bądź obniżonym napięciem mięśniowym, asymetrią napięcia mięśniowego, będzie rzutować na to, jak zachowują się mięśnie tworzące aparat artykulacyjny.
• Parafunkcje – brak reakcji na obserwowane parafunkcje przekłada się na zaburzenia pracy języka, co doprowadza do wad wymowy ( ssanie palca, zbyt długie ssanie smoczka, ssanie policzka, obgryzanie paznokci etc.)
• Zaburzenia oddychania – prawidłowy tor oddychania jest tylko jeden – drogą nosową.
• Wcześniactwo – związane z nim możliwe uszkodzenia słuchu, będą mogły być bezpośrednią przyczyną zaburzeń wymowy.
• Wady zgryzu
• Nieprawidłowe połykanie – połykanie z umieszczonym językiem między zębami powoduje wady zgryzu, a te – wady wymowy.
• Przerost migdałków pierścienia gardłowego – może doprowadzić do powstania zaburzeń w pracy podniebienia miękkiego, a tym samym doprowadzić do do nosowania otwartego bądź też nadmiernego słyszalnego rezonansu nosowego podczas wymowy głosek ustnych.
• Ankyloglosja

Dlatego jeśli Twoje dziecko:
– skończyło 12 miesięcy, a nie wypowiada żadnych najprostszych słów ( mama, tata, baba, bobo itd.)
– skończyło 24 miesiące, a nie łączy dwóch elementów razem ( mama am, bobo je, tata aaa) i/lub wypowiada tylko kilka słów
– skończyło 3 rok życia, a jego mowa jest bardzo niezrozumiała dla otoczenia
– skończyło 3 rok życia, a zauważasz, że w wymowie zamienia głoski dźzwięczne na bezdźwięczne, np.: zamiast balon – palon, góra – kura
– podczas mówienia wkłada język między zęby
– wydaje Ci się, ze cały czas mówi przez nos lub ma problemy ze słuchem
– masz wątpliwości co do prawidłowej budowy jego narządów artykulacyjnych
– skończyło 4 rok życia, a głoski s,z,c,dz wypowiada jako ś,ź,ć,dź ( sanki – sianki )
– skończyło 4 rok życia, a w jego wymowie nie zauważasz pierwszych prób wymowy głosek sz,rz,cz,dż
– skończyło 5 rok życia, a w jego wymowie nie zauważasz pierwszych prób wymowy głoski [r]
– jest uczniem pierwszych klas szkoły podstawowej, a ma ogromne problemy z nauką czytania i pisania
– podczas czytania myli litery podobne ( P-B, A-Y), przestawia litery w wyrazie lub wyrazy w zdaniu, pomija elementy zdania