Diagnoza oraz wsparcie osób z ADHD i spektrum autyzmu

ADHD czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi

To zespół zaburzeń neurorozwojowych, charakteryzujących się nieuwagą, nadpobudliwością oraz impulsywnością. Tego typu problemy ujawniają się najczęściej we wczesnym okresie życia. ADHD może współwystępować z innymi zaburzeniami psychicznymi.

 

Osoby dotknięte zaburzeniami z grupy ADHD często wykazują się m.in:

  • brakiem wytrwałości w realizacji zadań wymagających zaangażowania,
  • zdezorganizowaną, słabo kontrolowaną, nadmierną aktywnością ruchową,
  • łatwością wpadania w gniew, niecierpliwością, wtrącaniem się w rozmowę lub zabawę,
  • tendencją do przechodzenia od jednej aktywności do drugiej bez ukończenia żadnej z nich,
  • rozpraszaniem się pod wpływem bodźców zewnętrznych, szybkością zapomina, gubienia rzeczy
  • szybkim i nadmiernym mówieniem, byciem głośnym i hałaśliwym,

Rozpoznanie choroby

Rozpoznanie choroby ADHD wymaga współpracy specjalistów. Zazwyczaj obejmuje ono kilka spotkań. Psycholog lub psychiatra przeprowadza dokładny wywiad z pacjentem i/lub opiekunami. Bardzo ważne jest uzyskanie szczegółowych informacji na temat funkcjonowania osoby w środowisku.

Psycholog wykonuje testy oceniające m.in.: możliwości intelektualne, zdolność do koncentracji, zapamiętywania, kojarzenia, sprawność i koordynację ruchową i inne funkcje.

Zadaniem psychologa i lekarza psychiatry jest również wykluczenie innych problemów natury psychologicznej oraz zaburzeń psychicznych, które mogą przypominać ADHD, m.in.: upośledzenia umysłowego i trudności w opanowywaniu umiejętności, problemów adaptacyjnych, zaburzeń zachowania, zaburzeń lękowych, choroby afektywnej dwubiegunowej czy zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego.

Testy na ADHD

Badania i testy psychologiczne wykorzystywane w diagnostyce ADHD służą przede wszystkim uzyskaniu danych o funkcjonowaniu poznawczym pacjenta. Używane testy to m.in.:

    • MOXO,
    • Conners 3,
    • Próby Go/No Go,
    • Test Stroopa;
    • Test DIVA-5
    • Test MMPI-2

 

Autyzm/ spektrum autyzmu

Szereg cech neurorozwojowych, powszechnie określanych jako autyzm lub jako zaburzenie ze spektrum autyzmu – ASD. Charakteryzuje się trudnościami w relacjach z ludźmi, komunikacji oraz powtarzalnymi i streotypowymi zachowaniami. Autyzm rozumiany jest jako spektrum, co oznacza różnorodność objawów i ich nasilenia.

 

Triada Autyzmu

Autyzm jest diagnozowany na podstawie zachowań i cech występujących w trzech obszarach:

  • Interakcje społeczne
  • Komunikacja
  • Powtarzalne, stereotypowe zachowania

Objawy spektrum autyzmu to m. in:

  • małe zainteresowane ludźmi lub brak świadomości ich obecności
  • opóźniony rozwój mowy, brak reakcji na imię,
  • nie zwracanie uwagi na wskazywane przedmioty,
  • unikanie kontaktu wzrokowego,
  • trudność w komunikowaniu potrzeb lub pragnień,
  • powtarzanie słów lub zdań tzw. echolalia,
  • nietypowe przywiązanie do zabawek lub innych przedmiotów,
  • poszukiwanie wrażeń zmysłowych np. wpatrywanie się w światło
  • poświęcanie dużej ilości czasu na danej czynności,
  • przywiązanie do rutyny, niechęć do zmian w planie, środowisku,
  • nadwrażliwość na dźwięk, dotyk, zapach,
  • nagłe i niespodziewane silne rekacje, np: płacz, szloch, krzyk,

Diagnoza spektrum

Diagnoza stawiana jest na podstawie zachowania pacjenta. Polega na odbyciu kilku spotkań ze specjalistami tj. psychiatra, psycholog, pedagog specjalny, logopeda. Diagności prowadzą wywiad i obserwację. Pytają o wczesny rozwój, trudności, różne sytuacje z życia. Podczas obserwacji proponują zabawy, zadania lub tematy rozmów.

 

Badania i testy

Do diagnozy często używa się wielu testów pomocniczych. Najczęściej stosowane badanie to ADOS-2,  oraz wywiadu ADI-R. Używane są również testy przesiewowe, np. M-CHAT. Badania te są profesjonalnym narzędziem, które ma dużą skuteczność.